PVC geçme muflu borular birbirine monte edilmeden önce conta yuvalar bez marifetiyle temizlendikten sonra temiz conta yuvasına contanın takılması ile conta üzeri ve borunun mufsuz kısmı muf boyu kadar arap sabunu veya gliserinle ıslatılır ve birbirine el ile birleştirilir.

Boru istifi düzgün şekilde yapılmalıdır. (Şekil A)

                             (Şekil A)

                              (Şekil B)

PVC boruların uzun yıllar amacına uygun olarak hizmet edebilmeleri için boru hendek tabanları düzgün tesfiye edilmiş olmalıdır. Toprak zeminler dışındaki zeminlerde boru alt ince kum tabakası ile zemin emniyetli hale getirilmeli ve boruların yanları ve üzerleri ince kum tabakası ile örtülmeli, hariçten gelebilecek darbelerden korunmalıdır.

Boru hendek kazısı; Don seviyesi dikkate alınarak yeterli derinlikte olmalıdır.  (Şekil B)

                                                    (Şekil C)

• Boru dirsekleri ve ek parçaları destek betonlan ile desteklenmelidir. (Şekil C)

                                                     (Şekil D)

• Boruların hendekte basınç denemeleri öncesi boru üzerlerinin (Boru muflan görülecek şekilde açık kalması şartıyla) yumuşak toprak veya ince kum malzeme ile kapatılması gereklidir. (Şekil D)

                             (Şekil E)

Sıcaklığı 25 °C’ye kadar olan sistemlerde müsaade edilebilir işletme basıncı (PFA) anma basıncına (PN) eşittir. Sıcaklığı 25 °C ‘den 45 °C’ye kadar olan sistemlerde ise sıcaklığa göre bir düşürme faktörü fT uygulanmalıdır:

PFA=fT x PN

Örnek: Anma basıncı PN 12,5 olan ve 40 °C sıcaklıkta su iletiminde kullanılacak boru için müsaade edilebilir işletme basıncı şu şekilde bulunur. Şekil E’den 40 °C için düşürme faktörü 0,71 olarak bulunur. Dolayısıyla müsaade edilebilir işletme basıncı 0,71 x 12,5 bar = 8,88 bar olarak bulunur.

sistemlerde müsaade edilebilir işletme basıncı (PFA) anma basıncına (PN) eşittir. Sıcaklığı 25 °C ‘den 45 °C’ye kadar olan sistemlerde ise sıcaklığa göre bir düşürme faktörü fT uygulanmalıdır:

PFA=f_T  x PN

Bu düşürme faktörü Şekil E’de verilmiştir.

• Sıcaklığı 45 °C’den yüksek olan sistemlerde kullanımla ilgili ise bilgi alınmalıdır.
• Sıcaklığı 45 °C’den yüksek olan sistemlerde kullanımla ilgili ise bilgi alınmalıdır.
• Borular +45 °C’ye kadar su iletiminde kullanılabilirler.(Sekil E)

Anma Basıncı - Et Kalınlığı Formülü

• Boru dış çapının et kalınlığına oranı SDR olarak adlandırılır:

SDR=Boru Dış ÇapıEt Kalınlığı

• SDR’nin bir eksiğinin yarısı ise boru serisi (S) olarak adlandırılır:

S=SDR-12

Örnek olarak, 63 mm dış çaplı, 3 mm et kalınlıklı bir borunun SDR değeri 21, boru serisi ise 10’dur.

MRS (minimum required strength) değeri ise hammaddenin ISO 9080 testine göre, 20 °C’ta, 50 yıl tasarım ömründeki minimum gücünün regresyon analiziyle hesaplanmış değeridir. Bu değer PVC hammadde sınıfı için TS EN ISO 1452-2 standardına göre en az 25 MPa olarak kabul edilir.

Tasarım gerilmesi, σs, ise hammadde MRS değerinin bir servis (tasarım) katsayısı C’ye bölünmesiyle elde edilir ve bu katsayı PVC borular için TS EN ISO 1452-2 standardında 90 mm’ye kadar (90 mm dahil) olan çaplar için 2.5, 110 mm ve daha büyük çaplar için ise 2.0 olarak kabul edilmiştir:

σs=MRSC

• Son olarak, anma basıncı da borunun et kalınlığı ve hammaddenin MRS değerine göre aşağıdaki eşitlikle bulunur:

PN=10σsS=20σsSDR-1=20 MRSC(SDR-1)

Örnek olarak, 63 mm dış çaplı, 3 mm et kalınlıklı bir PVC borunun anma basıncı 20 . 252,5 633- 1=10 bar olur.

Debi Hesabı

Borunun kesitinden bir saniyede geçen akışkanın hacmi debi olarak adlandırılır. Birimi m³/sn’dir ve aşağıdaki şekilde hesaplanır:

Q=vA=vπR-2e22

Burada;

• Q: debi (m³/sn)
• v: akışkanın akış hızı (m/sn)
• A: borunun iç kesit alanı (m²)
• R: boru dış çapı (m)
• e: boru et kalınlığı (m)
•  

Serbest Su Akışında Debi Hesabı (Hazen–Williams eşitliği)

Bir boruda, 4 – 25 °C sıcaklıkta, serbest akış halindeki suyun akış hızı Hazen-Williams eşitliğine göre aşağıdaki şekilde hesaplanır:

v=k x C x rh0,63 x S0,54

Burada;

• v: suyun akış hızı (m/s)
• k: 0.849 çevrim faktörü (SI birim sisteminde)
• C: borunun pürüzlülük katsayısı
• rh: hidrolik yarıçap (m)
• S: hat eğimi (m/m)

PVC borularda pürüzlülük katsayısı, C, 150’ye eşit kabul edilir. Hidrolik yarıçap, r, ise borunun akışkan geçen iç kesitinin alanının çevresine oranıdır ve aşağıdaki şekilde hesaplanır:

rh=πR-2e222πR-2e2=R-2e4

Burada;

• R: boru dış çapı
• e: boru et kalınlığı

Hat eğimi S ise borunun uç noktaları arasındaki yükseklik farkının boru uzunluğuna oranına eşittir. Örneğin, 12 metrelik bir borunun başlangıç ve bitiş noktaları arasında 3 metre yükseklik farkı varsa hat eğimi S 3/12=0,25’e eşittir.

Serbest su akışındaki debi ise debi formülü Q=vA ile Hazen–Williams eşitliğinin birleştirilmesiyle aşağıdaki şekilde bulunabilir:

Q=vA=k C R-2e40,63 S0,54 πR-2e22=kπ41,63 C R-2e2,63 S0,54

Bu eşitlikteki kπ41.63 sabiti yaklaşık 0.2784 alınabilir. Bir başka bakış açısından, belirli bir debiyi oluşturmak için gerekli hat eğimi aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

S=Q1/0,5441,63kπ1/0,54C1/0,54R-2e2,63/0,54≈Q1,85210,674C1,852R-2e4,8704